Ахæм хъуыдытæ фæзынынц нæ уазæгимæ фембæлгæйæ дæр. Егъау æхсæнадон куыст кæны æмæ йыл афтæ æнувыд цæмæн у? Йæ мæт, йæ рис цы сты? Цымæ нын сæ схъæр кæндзæн? Зæрдиагæй аныхас кодтам Махъоты Иринæимæ.

Налдыхъуаты Зæлинӕ республикæйы цæрджытæн тынг уарзон адæймаг у. Йæ хъæлæс фехъусгæйæ, алчидæр мидбылты бахуды. Схъæр уын æй кæндзынæн, чидæртæ йемæ дардмæ ныхас кæнын дæр райдайынц. Ӕхсызгонӕй кӕй хъæлæсмæ фӕхъусæм, уыцы рӕсугъд адӕймаг у нæ уазæг.

Адæмы хсæн ахæм ныхас баззад: «Низмæ йæ къух ничи бадары», зæгъгæ, æмæ Хуыцау се ппæтæн дæр æнæниздзинад балæвар кæнæд. Æз та кæддæриддæр ахъуыды кæнын дохтыртыл. Æвæдза, куыд ахсджиаг у дæсны специалисты къухмæ бахауын. Сæйрагдæр та ма дæм хионы цæстæй куыд ракæса, дæ рис дын куыд æмбара.

Ахæм адæймаг хонынц мæ абоны уазæджы дæр. Алкæддæр дæм худæндзастæй ракæсдзæн, зæрдиагæй аныхас кæндзæн демæ, баххуыс кæндзæн. Уый та у йæ дæсныйад зæрдæй чи равзæрста, ахæм дохтыры миниуæг. Цымыдисаг адæймаг мæм кæсы. Чи у? Нæ уын æй басусæг кæндзынæн. Уазæгуаты æнхъæлмæ кæсын Хъараты Сосланмæ.

Мæ абоны уазæг йæ мадæлон æвзаг æмæ йæ адæмыл тынг æнувыд у. Æгæрон уарзтæй сæ уарзы куы зæгъон, уæддæр стыр ныхæстæ нæ уыдзысты. Йæ цард снывонд кодта æвзагзонынадæн. Æз æй цас зонын, кæддæриддæр архайдта ирон æвзаг кæстæртæн бауарзын кæныныл. Ныртæккæ дзы бирæ студенттæ сты бузныг, йæхи ахуыргæнджытæ та дзы сæрæстыр сты. Мæхæдæг дæр йемæ абитуриент уæвгæйæ, базонгæ дæн. Æмæ кæд рæстæг рацыд, уæддæр мын, раздæрау, у уарзон æмæ фæзминаг ахуыргæнæг, цымыдисаг адæймаг æмæ рæсугъд уды хицау Абон та Куыдзойты Анжелæ у мæ уазæг.

Мæ абоны уазæджы республикæйы зонынц бирæтæ. Афтæ куы зæгъон чидæртæ суанг сæ сывæллоны бонтæй, уæд, æвæццæгæн, нæ фæрæдийдзынæн. Йæ дæсныйад дæр хуымæтæджы нæ равзæрста. Кæстæрты тынг уарзы, уымæй фылдæр та йæ мадæлон æвзаг. Кæд уымæн йæ рæстæджы равзæрста ахуыргæнæджы куыст. Нæ зонын… Фæлæ мæм цымыдисаг кæсы. Цы уарзы, йæ мæт-йæ рис цы сты, цæуыл фæцин кæны? Кæй кой кæнын, уый уæ фæнды базонын? Нæ йæ сусæг кæнын – Нæкуысаты Иринæйы.

Руслан Якубов у курдиатджын дохтыр, йæ дæсныйад зæрдæйæ чи равзæрста æмæ дзы æхсызгондзинад чи исы, ахæм адæймаг. Фæлæ цавæр у, йæ зæрдæйы цы æнкъарæнтæ ис, йæ цин, йæ мæт цы сты? Йæ зæрдæйы исты сусæгдзинæдтæ ис?

Ирон адæммæ æфсæддон кæддæриддæр кадджын уыд. Алы заманты не мбæстæгты хъæбатырдзинад æмæ лæгдзинад бирæтæ фæзминагыл нымадтой. Уæдæ нæ хъайтарты нæмттæ дæр æгас дунейыл айхъуыстысты.
Искуы æфсæддонтимæ амбæлгæйæ та, мæхи арæх ахæм хъуыдыйыл ацахсын — цалынмæ нæ фарсмæ сты, уæдмæ нæ бон у æдыхст уæвын. Ацы адæм равзæрстой иннæты æмæ дунейы сабырдзинад хъахъхъæныны хæс. Фæлæ зын у æви нæ? Сæ сусæг сагъæстæ цавæр сты, уый та мæм цымыдисаг кæсы. Нæ уазæг у ахæм æфсæддонтæй иу — Фриаты Хъазыбег.

Йæ зæлланг хъæлæс дардмæ æмæ дардæй хъуысы. Йæ ном айхъуыст иу къорд азы размæ, уæд Дзæуджыхъæуы бæрæг кодтой афæдзы хуыздæр зарæг. Конкурс фæцис, уæлахиздзауы зарæг та хъуыст алырдыгæй. Ныр къорд азы цæры Италийы, фæлæ ацы бонты ис Ирыстоны æмæ нын йемæ фембæлынæн фадат фæцис. Нæ уазæг у Цæрикъаты Алан.

Нæ уазæджы йæ æхсæнадон куыстмæ гæсгæ бирæтæ зонынц. Дзæуджыхъæуы æмæ республикæйы царды цы мадзæлттæ уыд, уыдонæн сæ фылдæрæн кæнæ сæ архайæг æмæ аразæг уыд, кæнæ та иу йе ххуыс нæ бавгъау кодта æмæ иу иннæты фарсмæ æрбалæууыд.

Хъæппæрисджын, æнæзивæг, цæстуарзон. Ахæмæй йæ зонынц бирæтæ.Мæнмæ та цымыдисаг кæсы, цымæ æнхъæл уыд æмæ йæ царды фæндаг æхсæнадон куыстимæ афтæ æнгом баст уыдзæн? Цæмæ бæллыд æрыгон чызгæй? Абон æм цавæр фæндтæ æмæ бæллицтæ ис? Уымæй йын йæхи бафæрсдзыстæм. Нæ уазæг та у Хъайтыхъты Тамарæ.

Цымæ нæ абоны уазæг куы райгуырд, уæд ын хистæртæ куыд куывдтой æмæ цы ракурдтой? Цымыдисаг кæсы хуымæтæг лæппуйы цардвæндаг. Æнхъæл уыд æмæ профессор суыдзæн æмæ наукон кусджытæн разамынд дæттæн? Йæ хъомылгæнинæгтæ алы бæстæты кæй кусдзысты, йæ зонадон куыстытæ та агас дунейыл кæй апарахат уыдзысты.

Зонындзинæдтæм фæндаг та райдыдта уарзондзинадæй. Математикæмæ… Фæлæ ма уымæй уæлдай нæ абоны уазæг цы уарзы, аргъ цæмæн кæны, зынаргъ ын цы у, цæмæ бæллы? Уый абон базондзыстæм.