Æрмæст йæ иу бакаст, йе уæнгты аив конд, йæ ракъахдзæф, цæхæр цинвæлыст цæстытæ уыдысты нæ дзыллæйæн сæ удæнцой. Уалдзыгон фӕлмӕн хуры тынты хуызӕн сыгъдӕг ӕмӕ фӕлмӕн уыдысты Гӕджынаты Русланы фӕндтӕ ӕмӕ бӕллицтӕ, фӕлӕ, хъыгагӕн, дыууӕ азы размӕ ног азы къæсæрыл Руслан цӕрынхъуагӕй ахицæн цардæй…

Бирæ азты размæ Дзæуджыхъæуы фæзынд æхсæнад «Хæзнадон»-ирон æвзаджы, аивад æмæ адæмон сфæлдыстады артдзæст . Йæ саразæг æмæ разамонæг уыд Цæгат Ирыстоны аивæдты сгуыхт архайæг Сланты Никъалайы чызг, Дауыраты Зойæ. Ирон литературæмæ Зоя бацыд Дауырæйæ.

Ирон литературон дыргъдонмæ аккаг бавæрæн чи бахаста, сыгъдæг ирон æвзагыл чи фыста уацмыстæ, алыхуызон поэтикон ахорæнтæй дæсны нывгæнæгау арæхстджынæй чи пайда кодта, ахæм адæймаг уыд  Дауырæ.

Хӕрзконд йе уӕнгты аив ӕвӕрдӕй, йӕ цӕсгомӕй та мӕйтӕ æмӕ хуртӕ кастысты — ахӕм зӕды хуызӕн рӕсугъд сылгоймаг уыд Цӕгат Ирыстоны сгуыхт артисткӕ, паддзахадон ансамбль «Аланы» солисткӕ Засеты Валентинӕ.

Уӕдӕ чи нӕ зоны не мзӕххонтӕй абон ацы курдиатджын актеры — Уӕрӕсейы Федерацийы сгуыхт артист, Цӕгат Ирыстоны адӕмон артист, режиссёр, ирон театры сӕйраг актертӕй иу — Бекмӕрзты Ӕхсары?!

Нӕ аивады ӕвӕрӕнты ис Дзӕуджыхъӕуы ногдзауты галуаны хъомылгӕнинӕгтимӕ чысыл концерт. Уыцы ӕрмӕгӕй мӕ фӕнды абон уӕ зӕрдыл ӕрлӕууын кӕнын зарӕг «Маленький джигит».

Афтӕ куы бафӕрсӕм ирон театры артисттӕй сылгоймаджы фӕлгонцтӕ фылдӕр саразын кӕмӕн бантыст, йӕ аивадон рольтӕ иуӕй иннӕмӕ ӕппындӕр фӕлхат кӕмӕн нӕ кодтой, ирон театрӕн йӕ уд ӕнӕхъӕнӕй чи радта ӕмӕ театрдзаутӕ ӕгӕрон уарзтӕй кӕй уарзтой, уӕд фыццӕгтимӕ зӕрдыл ӕрлӕууы Уӕрӕсейы ӕмӕ Цӕгат Ирыстоны адӕмон артисткӕ, ӕрдзон стыр курдиаты хицау Икъаты Серафин. Фӕзӕгъынц, баивӕн кӕмӕн нӕй, ахӕм адӕймӕгтӕ нӕй. Афтӕ куы уаид, уӕд нырмӕ исчи баивтаид Икъаты Серафины, ӕрлӕууыдаид йӕ бынаты ӕмӕ ирон театры сценӕйыл арӕзтаид ног ӕмӕ ног ӕрттивгӕ сурӕттӕ. Хуыцау зӕгъӕд, цӕмӕй та ногӕй райгуырой Икъаты Серафин ӕмӕ йӕ фӕлтӕры хуызӕн актертӕ ирон театрӕн!

Æрыдоны, Ирыстоны театралон артдзӕсты, а дунемӕ рантыст ӕмӕ схъомыл ирон театры ӕмӕ кинойы ирддӕр фӕд чи ныууагъта, уыдонӕй иу – адӕмы уарзон актер, режиссер, драматург, Фыдыбæстæйы Стыр хæсты ветеран, Советон Цӕдисы ӕмӕ Цӕгат Ирыстоны адӕмон артист Саламты Къола. Къола, куыд актер, нымад у Уӕрӕсейы хуыздӕр актертӕй иуыл. 60 азы бæрц артист снывонд кодта Ирон театрæн æмæ дзы сарæзта 200 ирд сурæты.

Ӕмгъуыдӕй раздӕр, хъыгагӕн, ахицæн йæ цардæй ацы курдиатджын артист — ӕрыдойнаг Къуымӕллӕгкаты Алиханы фырт Бибо, актёр, режиссёр, каскадёр, Советон Цӕдисы фыццаг ирон режиссёр-пластиограф.

Раджы бакодта йӕ уацары театр ацы фидауцджын ӕмӕ дӕсны актёры, Ирыстоны театрдзаутӕн уый лӕггад кӕны фӕндзай азӕй фылдӕр — Цæгат Ирыстоны адæмон артист, Хетæгкаты Къостайы номыл паддзахадон премийы лауреат, режиссер, тӕлмацгӕнӕг, оперæ æмæ балеты паддзахадон театры ӕмӕ Дыгурон паддзахадон драмон театры директор, Ирон академион театры артист Гæлæуты Анатоли.

Ивгъуыд æнусты æвдайæм азты нæргæ æмæ фидар хъæлæсы хицау Цгъойты Азæ уыд зындгонд æмхуызон Цæгат æмæ Хуссар Ирыстоны.  Йæ репертуары уыдысты адæмон хъайтарон зарджытæ «Сæбæтхъуаты Хъазыбеджы», «Слонаты Софиайы», «Хъайырты Хъазыбеджы», «Плиты Иссæйы», «Созайты Мæхæмæты» æмæ ма бирæ æндæр зарджытæ.