Комæй-коммæ

Фæстаг рæстæг хъæуты сбирæ сты, æвæгæсæгæй чи хизы, уыцы фос. Цæмæн афтæ у хъуыддаг? Кæм сты хизæнтæ æмæ хъомгæстæ? Уый тыххæй бæстон дзырдтам нæ программæйы.

19-æм æнусы кæрон ныры Мызуры зæххытыл бельгиаг амалхъом адæймæгтæ бындур сæвæрдтой поселокæн. Сæ сæйраг куыст уыд зæххæй æвзист æмæ зды амал кæнын. Уæд поселокмæ цæрынмæ цæуын райдыдтой, канд Ирыстоны кæмттæй нæ, фæлæ ма Советон Цæдисы алы рæттæй дæр. 1970-æм азы æппæтадæмон æрфысты рæстæг Мызуры цæрджытæ уыдысты 4 499 адæймаджы, 2010-æм азы та 3 116. Куыд ивы афæдзæй-афæдзмæ Уæлладжыргомы зæрдæ æмæ цы уавæры ис абон? Ууыл дзырдтам нæ программæйы.

Программæ «Комæй-коммæ»-йы ацы хатт æрныхас кодтам Черменыхъæуыл. Хорзæй дзы цы цæуы, æмæ ма цæуыл хъæуы бакусын? Бæрнон адæймæгтæ дзуаппытæ радтой, цæрджыты цы тыхсын кæны, уыцы фарстытæн.

Фæстаг цалдæр азы Мæздæджы районмæ æргом тынгдæр здæхт цæуы. Уый æхсызгон у, фыццаджыдæр, мæздæккæгтæн. Ахсджиаг æмæ вазыгджын цау у, районмæ ног фæндаг кæй сарæзтой, уый. Цы пайда фæуыдзæн Ирыстоны цæрджытæн æмæ ма мæздæккæгтæ сæ царды цы ивддзинæдтæм æнхъæлмæ кæсынц, уый тыххæй дзурæм нæ равдысты.

2024-æм азмæ мæгуырты нымæц хъуамæ фæуа 6% къаддæр. Хицауад бацæттæ кодта уыцы мадзæлтты пълан. Æмæ йæм хауынц: æрвылмæй фиддонтæ дæттын ноггуырдтæн, сывæллæтты чи хъомыл кæны, уыцы сылгоймæгтæн куысты бынæттæ агурынæй æххуыс кæнын, регионты мæгуыр бинонты номхыгъд аразын æмæ сын сæрмагонд программæтæ кæнын, стæй, адæймаджы мæймæ хæрыны фаг цас хъæуы, уый бæрц 2021-æм азы ногæй снысан кæнын. Цавæр куыст цæуы æмæ цæудзæн ацы фарстатæй районты?

Хæххон хъæуты уавæртæ фæхуыздæр кæнын æмæ дзы цард баулæфын. Уыцы нысанимæ нæ республикæйы хицауад аразы алы мадзæлттæ. Куыд ивы хæххон хъæуты цард, стæй ивы æви нæ? Ууыл дзурдзыстæм нæ программæйы «Комæй-коммæ».  Не `ргом та ногæй аздахдзыстæм Æрæфы районы дæрддзæф хъæутæм.

Ацы бонты йæ тыхы бацыди «Хъæуы иумæйаг рæзты» паддзахадон программæ 2025-æм азы онг. Йæ сæйраг нысантæ сты æртæ. Хъæуты цæрджыты нымæц фæфылдæр кæнын, сæ мыздыл сын бафтауын, стæй сын фæхуыздæр кæнын сæ цæрæнуæтты уавæр.  Уыцы нысантыл кусгæйæ æргом здæхт цæудзæн ахуырады фарстытæм дæр. Æмæ сæ сæйрагдæртæ сты, скъолаты æмæ рæвдауæндæтты уавæр хуыздæрырдæм аивын, стæй сæ нырыккон кусæнгæрзтæй сифтонг кæнын.

Æмæ а изæр бæлвырддæр æрныхас кæндзыстæм Кировы районы Хъахъхъæдуры скъолайыл. Не `ргом ацы ахуыргæнæдонмæ цæмæ аздæхтам, уый сбæрæг уыдзæн цалдæр минуты фæстæ. Ныр та уал уæ базонгæ кæндзынæн не студийы уазджытимæ: Цæгат Ирыстоны арæзтады æмæ архитектурæйы министры хæдивæг Бæззаты Дмитрий, Цæгат Ирыстоны ахуырыды æмæ наукæйы министрады хайады сæргълæууæг Нæкуысаты Иринæ, Кировы районы ахуырады управленийы сæйраг специалист Уаниты Солтан æмæ Хъахъхъæдуры скъолайы директор Уртаты Ирыстон.

Æрæджы нæм нæ редакцимæ бадзырдтой Кировы районы Хъахъхъæдуры цæрджытæ, æмæ загътой: фæкæсут нам, æрцæут æмæ нын не скъолайы уавæртæ равдисут. Фæнды нæ, цæмæй нæм хицауад се ргом раздаха, æмæ хъæуы скъоламæ базилой.

Не студийы уазджытæ сты: Цæгат Ирыстоны адæмы куыстæй ифтонггæнæг комитеты сæргълæууæг Платы Альбинæ, куыстуат «Владгортранс»-ы сæйраг директор Абайты Таймураз, куыстуат «Дзæуджыхъуæуы разамынддæттæг компанийы» сæйраг директор Рæмонты Руслан æмæ куыстуат «Хуссайраг промышленнон компани» саразæг Уаниты Виктор.

Хæзныдоны байгом кодтой ног хид. Æхсæрысæры скуыста ног культурæйы Галуан.

50 ног хæдзары фæзындзæн Ирыстоны районты. «Хъæуты рæзты» паддзахадон программæмæ гæсгæ уыцы хæрдзтæн федералон бюджетæй дихгонд æрцæудзæн 102 милуан сомы. Хæдзæрттæ самайдзысты, 30 мин адæймагæй къаддæр кæм цæры, уыцы рæтты. Уый тыххæй нæ республикæйы хъæууон хæдзарады министр Уазиты Хъазыбег фехъусын кодта, Æрæфы æмæ Дыгуры районты бынæттон администрациты цы фембæлдтæ сарæзта, уым. Ацы хъуыддаг æнæмæнг хорзырдæм фæзындзæн адæмы хъæуты бауромыныл. Фæлæ ма уымæй уæлдай хъæуккæгты иннæ фарстытæ куыд лыггонд цæуынц, ууыл æрныхас кæндзыстæм нæ программæ «Комæй-коммæ»-йы. Æмæ абон сæрмагондæй дзурдзыстæм Æрæфы районы Æхсæрысæр æмæ Толдзгуыныл.