Канд къæлиндары нымадмæ гæсгæ нæ, фæлæ боны ахастæй дæр фæззæг йæ бартæ йæхимæ райста. Бон фæцыбырдæр, уæдæ уазал къæвда бонтæ дæр бæллиццаг не схондзынæ. Зæхкусæджы дæр хъыгдарынц. Ацы бонты уæлдай æнæвдæлон у. Хъæуы йæ нартхор холлагæн æркæрдын, мæнæу, хъæбæрхор, рапс æмæ æндæр фæзыгæндтæ байтауын. Рæхджы райдайдзысты хуым кæнын дæр. Зæхх хъуамæ зымæджы баулæфа æмæ бауымæл уа. Æппæт уыцы куыстытыл дзурæм нæ рæдон «Хæдзарадон» равдысты.

Хъæууон хæдзарады алы афонæн дæр йæхи ахсджиаг рæстæг ис. Уæдæ фæззæг дæр зæхкусæгæн бæрнон у. Хъæуы йæ фидæны тыллæгæн бындур сæвæрын, бæлæстæм базилын, анауыли скæнын. Куыд фæзæгъынц, зæхмæ цас рæдаудæр уай, уыйбæрц йæ бæркад хъæздыгдæр æмæ хæрзхъæддæр рауайдзæн. Уæдæ не сфæлдыстадон къорд æвдисæн уыд, «Де Густо»-йы хæдзарады фæткъуы куыд æфснайынц, уымæн.

Республикæйы хъæууон хæдзарады къабазы фосдарджыты куыст бæрæг дары. Ахсджиаг сын у зымæгмæ бацæттæ кæнын. Ныртæккæ фермертæ архайынц холлæгтæй се `вæрæнтæ байдзаг кæныныл. Æнцондæр у, хи уыгæрдæнтæ кæмæ ис, уыдонæн. Раст ахæм хæдзарад бабæрæг кодтам мах дæр. Фембæлдыстæм ма нæ республикæйы хъæууон хæдзарады министры хæдивæг Рубайты Ибрагимимæ дæр.

Сæрд кæронмæ фæхæццæ кæны, зæхкусæгæн у бæркæдтæ `фснайыны афон. Августы мæй ма ахсджиаг у мыдгæстæн, фæткъуыйы æмæ æнгуызы куыст чи кæны, уыцы адæмæн дæр. Семæ баст сты чырыстон дины стыр бæрæгбæттæ. Уыдонæн æвдисæн нæ уыдыстæм. Фæлæ базонгæ стæм, йæ царды фылдæр хай мыды куыст чи кæны, ахæм сылгоймагимæ. Цæры Бехъаны. Бабæрæг кодтам Къостайыхъæуы дыргъдон дæр. Дыууæтæ дæр сты Æрыдоны районæй.

Нæ ныхасы сæр сты æрдзон фыдбылызтæ æмæ сæ ныхмæ арæзт мадзæлттæ. Йæ хъуыдытæ нын загъта УФ-йы сгуыхт эколог Æлборты Иван. Фендзыстут Зилгæйы зетиуадзæн цехы куыст дæр. Хъæууон хæдзарады райрæзтыл ма дзырдтой Калининграды, уыдис дзы «Æппæтуæрæсеон быдыры бон», зæгъгæ. Уыдысты дзы Цæгат Ирыстоны делегацийы минæвæрттæ дæр. Сæ зæрдыл цы бадардтой, уый тыххæй та нын радзырдта Уæрæсейы хъæууонхæдзарадон центры регионалон хайады разамонæг Тотраты Олег.

Ацы «Хæдзарадон» рауагъды ныхас цæуы республикæйы арæх чи нæу ахæм хъæууонхæдзарадон культурæтыл. Афæдзы дæргъы фермертæ архайынц хъазуатон фæллой бакæныныл, уимæ та ма сæхи фæлварынц ногдзинæдты. Уæды цы сты, уый тыххæй дзурæм нæ радон равдысты.

Сæрд йæ тæмæны бацыд, æмæ зæхкусæджы сæйрагдæр хъуыды у æфсирджын хорты тыллæг сисын. Куыд цæуынц куыстытæ Мæздæджы районы, стæй депутаттæ цавæр ног закъоны проекттæ сфидар кодтой? Ууыл у нæ «Хæдзарадон»-ы радон равдыст.

Уæрæсейы хицауад аразы алыхуызон программæтæ, цæмæй хъæуты цæрæг адæмæн сæ уавæртæ хуыздæр кæной. Уыдонæй иу у «Хъæуккаг ипотекæ». Царды рацыд 2020-æм азы. Йӕ фӕрцы паддзахадӕй ис ӕхца ӕфстау райсӕн, цӕмӕй дзы дӕ хъуыддӕгтӕ саразай. Куыд ӕмӕ цы хуызы, кӕй бон у ацы хорзӕхӕй спайда кӕнын, цавӕр фӕткмӕ гӕсгӕ хъӕудзӕн хӕстӕ фӕстӕмӕ дӕттын? Уыдӕттыл дзурӕм нӕ программӕ «Хӕдзарадон»-ы.

Ацы хатт нæ программӕйы дзурӕм, хъæууон хæдзарады чи кусы, уыдонæн æххуысы тыххӕй. Паддзахад цы финансон программæтæ сфидар кодта, уыдон сты 20-ы бæрц. Нæ республикæйы фермертæн дæр ахӕм ӕххуыс ракодтой. Сæрмагонд къамис сбæрæг кодта, кæмæн æмбæлы, уый. Цы хуызы æмæ куыд фӕкастысты адӕммӕ, уый тыххæй нын радзырдта хъæууон хæдзарады министры хæдивæг Къадзаты Игорь.

Сæ тæмæны сты уалдзыгон-быдырон куыстытæ. Республикæйы зæхкусджытæ фæззæджы боныл хъуыдыимæ æвæрынц бындур фидæны тыллæгæн. Бавнæлдтой тауæн куыстытæм. Алагиры районы куыд цæуынц æмæ фæллойгæнджыты цы тыхсын кæны, уый базондзыстут нæ радон «Хæдзарадон» равдыстæй.

Нæ уацхæсджытæ ма радзурдзысты хæдзарад «АгроИр»-ы æмæ Горæтгæрон районы фермер Гаглойты Аланы хъæрмуаты тыххæй.